ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਸਾਲ ਲੱਗੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਣ ਨੂੰ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਸਾਲ ਲੱਗੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜੀਵਨ ਇਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਨੂੰ।ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਸੈਲੀ, ਫਿਰ ਬਹੁ ਸੈਲੀ, ਆਦਿ ਮਾਨਵ ਤੇ ਹੋਲ਼ੀ ਹੋਲ਼ੀ ਆਧੁਨਿਕ ਮਾਨਵ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਇਆ।ਇੰਨੇ ਲੰਮੇਂ ਪੈਂਡੇ ਦੌਰਾਨ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵੀ ਆਈਆਂ।ਇਸ ਦੋਰਾਨ ਕਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਲੁਪਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ।ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਲੱਖਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਜੀਵਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਪਾਣੀ ਵਿਚ, ਥਲ ਤੇ ਜਾ ਦਰਖਤਾਂ ਤੇ ਆਪਣਾ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਧਰਤੀ ਤੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹੀ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿਚ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਵੱਡੀ ਤੋ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇ ਜਾ ਛੋਟੀ ਤੋ ਛੋਟੀ, ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਾਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ,ਜਣਨਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ,ਪਰਿਸਥਿਤਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ।
ਜਾਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਸਾਮਿਲ ਹਨ।ਜਿਵੇ:- ਮਨੁੱਖ,ਰੁੱਖ, ਕੁੱਤਾ, ਸ਼ੇਰ ਆਦਿ।
ਜਣਨਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿਚ ਇਕੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਜੀਨਸ ਪੱਖੋਂ ਵਖਰੇਵਾਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਅੰਬ ਇਕ ਜਾਤੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿਸ ਸਾਮਿਲ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾ ਜਿਵੇਂ ਤੋਤਾ ਅੰਬ, ਸੰਧੁਰੀ ਅੰਬ, ਲੰਗੜਾ ਅੰਬ ਆਦਿ।
ਪਰਿਸਥਿਤਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਵੱਖਰਾ ਰਹਿਣ ਸਥਾਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਜੀਵਨ ਜਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ,ਕੁਝ ਥਲ ਤੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਜੀਵਨ ਪੋਦਿਆਂ ਜਾ ਹੋਰ ਥਾਂਵਾ ਤੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਧਰਤੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਕਈ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬੜਾ ਰੋਚਕ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਖੰਭ ਰਹਿਤ ਪੰਛੀ ਕੀਵੀ ਹੈ ਜੋ ਨਿਊਜੀਲੈਂਡ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਬਿਜਲਈ ਬਾਮ ਮੱਛੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਕ ਤਕੜਾ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਝਟਕਾ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਧਰਤੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਵਿਚੋਂ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਪੰਛੀ ਅਫਰੀਕਨ ਗ੍ਰੇਅ ਤੋਤਾ ਹੈ।
ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਤੋ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।ਕਈ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਹੀ ਵਰਤ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਨਿੰਮ , ਸਿਨਕੋਨਾ ਆਦਿ।ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਜਲਵਾਯੂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰੱਖਣ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ,ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸਕਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ, ਈਕੋ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ , ਬਾਲਣ, ਭੋਜਨ , ਸਜਾਵਟੀ ਚੀਜਾਂ ਫਰਨੀਚਰ, ਕੱਚਾ ਮਾਲ, ਦੇਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ,ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਜਿੱਥੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਲਾਭ ਹਨ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ,ਉੱਥੇ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਖੌਰਾ ਲਗਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਲਗਾਤਾਰ ਘੱਟਦਾ ਜੰਗਲਾ ਹੇਠ ਰਕਬਾ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਹੱਦੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਿਕਾਰ,ਗਲਤ ਸਮੇਂ ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ, ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਵਾਸ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।ਆਈ. ਯੂ.ਸੀ.ਐਨ. ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ 1/3 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿਲੁਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਹਨ।ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।ਇਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਿਕ 25% ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।ਜਾਣਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਦਰ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਚਲਦੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਕ੍ਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਥਾਨ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 20-40 ਸਾਲਾ ਤੱਕ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਰੰਗਾਂ ਆਦਿ ਮੰਨਿਆਂ ਗਿਆ ਹੈ।ਜਲੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋ ਬਚ ਨਾ ਸਕੀ।ਕਈ ਵਾਰੀ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਰਿਸਾਵ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਜਲੀ ਜੀਵ ਮੌਤ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਸੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਰਨਾਟਕਾ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 201 ਤਾਜੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਵਿਚੋ 40 ਕਿਸਮਾਂ ਤੇ ਖਤਰਾ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਅਤਿ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।ਮੱਛੀ ਦੀ ਕਿਸਮ 'ਮਹਾਸ਼ੇਰ' ਦੀਆਂ ਕਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਲੁਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਹਨ।ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਇਕ ਸਿੰਗੀ ਗੈਂਡਾ, ਬੰਗਾਲ ਟਾਈਗਰ,ਕਾਲਾ ਹਿਰਨ ਆਦਿ ਜੀਵ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ।ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਖੌਰਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿਚ।ਕਈ ਅੰਧ ਵਿਸਵਾਸੀ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਅੰਧ ਵਿਸਵਾਸ ਦੇ ਚੱਲਦੇ ਕਈ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋ ਬਾਅਦ ਨਾੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਜਲਾਉਣਾ ਵੀ ਇਕ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਵੀ ਅਸੀਂ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਸੰਕਟ ਵਿਚ ਪਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਕਈ ਮਿੱਤਰ ਕੀੜੇ ਜੋ ਕਿ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇ ਗੰਡੋਏ ਆਦਿ ਵੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਅੰਨੇਵਾਹ ਵਰਤੋ ਦੇ ਚਲਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਜੀਵ 'ਬੀਰ-ਬੋਟੀਆਂ' ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਹਨ।ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਤੋ ਬਿਨਾਂ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਚਲ ਹੀ ਨਹੀ ਸਕਦਾ।ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਸਾਡੀ ਅਨਮੋਲ ਧਰੋਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਸਾਡਾ ਸਭ ਦਾ ਫਰਜ ਹੈ।ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 22 ਮਈ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸਟਰੀ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ। ਜੇਕਰ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਿਚ ਦੇਰ ਨਹੀ ਲੱਗਣੀ।

ਫੈਸਲ ਖਾਨ
ਜਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ
ਮੋਬ: 99149-65937

11 Nov. 2018

ਰੁੱਖ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਰਿਸਤਾ ਹੈ।ਸੁਰੂ ਤੋ ਅੰਤ ਤੱਕ ਰੁੱਖ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਾਥ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਰੁੱਖ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਨਮੋਲ ਤੋਹਫੇ ਹਨ।ਇਹ ਇਕ ਅਨਮੋਲ ਖਜਾਨਾ ਵੀ ਹੈ।ਰੁੱਖ ਕੇਵਲ ਸਾਡੇ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਧਰਤੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਰੇਕ ਸੰਜੀਵ ਪ੍ਰਣੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹਨ।ਇੱਥੋ ਤੱਕ ਕਿ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਰੁੱਖ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਤਾ ਸੱਚੇ ਮਿੱਤਰ ਹਨ।ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਾਇਸ ਨਹੀ ਕਰ ਸਕੀ ਉਹ ਫਰੀ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਰੁੱਖ।ਰੁੱਖ ਆਕਸੀਜਨ ਛੱਡਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਕਾਰਬਨਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਵਿਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਇਸ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ ਸੰਸਲੇਸਣ ਵਿਧੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਪੋਦੇ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਉੱਤੇ ਪੌਦੇ ਨਾ ਹੋਣ ਤਾ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਦਾ ਹੀ ਚਲਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਧਰਤੀ ਇੰਨੀ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਕਿ ਇਸ ਉਤੇ ਰਹਿਣਾ ਵੀ ਮੁਸਕਿਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।ਜਿਆਦਾ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀ, ਇਕ ਸਾਧਾਰਣ ਘਰ ਵਿਚ ਵਿਧੀ ਪੂਰਵਕ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਇਕ ਪੌਦਾ ਏ. ਸੀ. ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਅੰਦਾਜੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਹ 50% ਤੱਕ ਏ. ਸੀ. ਦਾ ਬਿਲ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸਣ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਤਿ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਸਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹੀ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਦੂਸਣ ਪੈਦਾ ਹੂੰਦਾ ਹੈ।ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਣ ਘਰਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵੀ ਹੈ।ਅੱਜ ਕੱਲ ਕਈ ਘਰਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਤਾਜੀ ਹਵਾ ਦਾ ਪੂਰਣ ਤੋਰ ਤੇ ਅਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ।ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦਮਾ, ਅਲਰਜੀ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਭਿਆਨਕ ਰੋਗ ਪੈਰ ਪਸਾਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਨਾਸਾ ਦੇ ਕੁਝ ਛੋਟੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਜੋ ਕਿ ਘਰ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿਚਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸਣ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਪੌਦੇ ਉਹਨਾਂ ਘਰਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਤਾਜੀ ਹਵਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਗਰਬੈਰਾ ਡੇਜੀ (Gerbera Daisy) ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੌਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕਈ ਜਹਿਰੀਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਹੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੋਖ ਕੇ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਕਵਾਰ ਦਾ ਪੌਦਾ ਜਿੱਥੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਕੀਟਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਇਸਦੇ ਪੱਤੇ ਚਮੜੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਛੋਟੇ ਪੌਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇ : ਮਨੀ ਪਲਾਂਟ, ਅਰੇਕਾ ਪਾਮ, ਚਾਈਨੀਸ ਸਦਾਬਹਾਰ ਆਦਿ।
ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਲਾਲਚ ਸਦਕਾ ਜੰਗਲ ਹੇਠ ਰਕਬਾ ਘੱਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ।ਜੇਕਰ ਵਰਖਾ ਵਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ 78 ਮਿਲੀਅਨ ਏਕੜ ਵਰਖਾ ਵਣ ਹਰ ਸਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।ਜਾਣਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ 2020 ਤੱਕ 80 ਤੋ 90% ਵਰਖਾ ਵਣ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸਾ ਹੈ।ਮਨੁੱਖ ਲਾਲਚ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵੱਡਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਜੰਗਲ ਘੱਟਣ ਨਾਲ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਨਮੋਲ ਪੌਦੇ ਲੁਪਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਲੁਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਕਗਾਰ ਤੇ ਖੜੇ ਹਨ।ਕੇਵਲ ਪੌਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬੇਅੰਤ ਪੰਛੀ, ਜਾਨਵਰ, ਛੋਟੇ ਜੀਵ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।ਜੰਗਲ ਹੀ ਤਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਸੇਰਾ ਹਨ।ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੁੰਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਕਈ ਲੋਕ  ਯੋਜਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਲੋ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਚੱਲੀਏ।ਸੋਹਣੇ ਸੋਹਣੇ ਰੁੱਖ, ਸੋਹਣੇ- ਸੋਹਣੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮਧੁਰ ਅਵਾਜ, ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਤਰੋ- ਤਾਜਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਜਰਾ ਸੋਚੋ ਜੇਕਰ ਇਸੀ ਦਰ ਨਾਲ ਜੰਗਲ ਨਸ਼ਟ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇ ਵਿਚ ਕਿ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜਾਰਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ?? ਸ਼ਾਇਦ ਨਹੀ।
ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਸੱਤ ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸਣ ਕਾਰਨ ਹੋ ਜਾਦੀ ਹੈ।ਰੁੱਖ ਫਰੀ ਵਿਚ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸਾਫ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਅਣਗੋਲਿਆਂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਆਕਸੀਜਨ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਰੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਡਾ ਭਾਰਤ ਦੇਸ ਕ੍ਰਿਸੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇਸ ਹੈ।ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਇੱਥੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸਕਤੀ ਵਿਚ ਕਮੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ।ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜਾ੍ਹਂ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਰਤ ਨੂੰ ਜਕੜ ਕੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੀ ਅੱਧੀ ਉਪਜਾਊ ਪਰਤ ਪਿਛਲੇ 150 ਸਾਲਾ ਦੌਰਾਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਰੁੱਖ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਜਕੜ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦੇਣ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਕੇ. ਐਮ ਮੁਨਸੀ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਵਣ ਮਹਾਉਤਸਵ ਦੀ ਸੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾ ਜੋ ਲੋਕ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਣ ਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਤੇ ਨਵੇ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਣ।ਇਕ ਜੁਲਾਈ ਤੋ ਸੱਤ ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਵਣ ਮਹਾਉਤਸਵ ਮਨਾਇਆਂ ਜਾਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬੜੇ ਹੀ ਅਫਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਤਸਵ ਕੇਵਲ ਸੋਸਲ ਮੀਡੀਆ, ਅਖਵਾਰਾਂ ਜਾ ਕੇਵਲ ਦਿਖਾਵੇ ਤੱਕ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।ਲੋਕ ਬੜੇ ਉਤਸਾਹ ਨਾਲ ਰੁੱਖ ਤਾਂ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹਨਾ ਦੀ ਕੋਈ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਵੀ ਅਤਿ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸਿਤ ਸਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਸਾਮਿਲ ਸਾਡੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ।ਜਿੱਥੇ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ।ਉਥੇ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਤੇ ਵੀ ਅੱਜ ਕੱਲ ਸੰਕਟ ਦੇ ਬੱਦਲ ਮੰਡਰਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਜਿੱਥੇ ਨਵੇਂ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਵੀ ਅਤਿ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
ਸੋ ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਇਕ ਇਕ ਰੁੱਖ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਤੇ ਨਵੇ ਰੁੱਖ ਲਗਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ।ਅੱਜ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਰੁੱਖਾ ਦੀ ਮਹਤੱਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝੇ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰੇ।
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਨਵੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਾਮਯਾਬ ਕਰਨ ਲਈ ਉਚ ਪੱਥਰੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਰੁੱਖਾਂ ਨੇ ਬਚਾਈ ਜਾਤ ਮਨੁੱਖ
ਮਨੁੱਖ ਹੁਣ ਬਚਾਵੇ ਹਰ ਇਕ ਰੁੱਖ॥


ਫੈਸਲ ਖਾਨ
ਜਿਲ੍ਹਾ : ਰੋਪੜ
ਮੋਬ: 99149-65937

10 Nov. 2018

ਭਾਰਤ ਦੇਸ ਮਹਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ।ਇਥੇ ਸਮੇ ਸਮੇ ਤੇ ਸੰਤਾ,ਪੀਰਾਂ,ਫਕੀਰਾਂ ਨੇ ਅਵਤਾਰ ਲੈ ਕੇ ਮਾਨਵਤਾ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਪੀਰਾਂ -ਫਕੀਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਭਾਰਤ ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਵੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਅਤੇ ਸਿਧਾਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮੁਚੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਕਮਾਈਆ ਹੈ।ਪੁਰਾਤਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਸਿਧਾਤ ਦਿੱਤੇ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਧੁਰਾ ਹਨ।ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਹਜਾਰਾ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਉਹ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਮੀਲ ਦੇ ਪੱਥਰ ਸਾਬਿਤ ਹੋਏ ਹਨ।ਅੱਜ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਕੁਝ ਪੁਰਾਤਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ।ਜਿੰਨਾ ਦੇ ਸਿਧਾਤਾਂ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਸਾਲ ਮੁਕਾਂਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ,ਉਥੇ ਹੀ ਸਮੁਚੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਦੇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਚਮਕਾਇਆ ਹੈ।ਸਭ ਤੋ ਪਹਿਲਾ ਆਪਾਂ 'ਜੀਰੋ' ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾ।ਜੀਰੋ ਭਾਂਵੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਤੋ ਬਿਨਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਜਿਹੀ ਹੀ ਸੀ।ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਮੁਚੇ ਵਿਸਵ ਨੂੰ ਜੀਰੋ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਦਿੱਤਾ।ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੀਜ 'ਦਸਮਲਵ'।ਇਹ ਵੀ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹੀ ਦੇਣ ਹੈ।ਮੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾ 'ਜੀਰੋ' ਅਤੇ 'ਦਸਮਲਵ' ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਮੂਲ਼ ਸਿਧਾਂਤ ਹਨ।ਇਹਨਾ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਜਗਤ ਵਿਚ ਮੰਨੋ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੀ ਆ ਗਈ।ਜੇਕਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਭਾਸਾ ਬਾਈਨਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾ ਇਹ ਵੀ ਸਾਡੇ ਇਕ ਵੈਦਿਕ ਵਿਦਵਾਨ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ।ਅੱਜ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰ।ਜੇਕਰ ਬਾਈਨਰੀ ਭਾਸਾ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਜਿਹਾ ਹੀ ਸੀ।ਅੱਜ ਸਮੁਚੀ ਦੁਨੀਆਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾ ਇਸਦਾ ਸ਼੍ਰੈਅ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜਾਦਾ ਹੈ ਤਾ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ ਹਨ।ਜੇਕਰ ਮਿਣਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾ ਇਹ ਵੀ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਈ।ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਤੋ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀਆ ਕੋਲ ਮਿਣਨ ਦੀਆ ਅਤਿ ਆਧੂਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਸਨ।ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋ ਛੋਟਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਕਣ 'ਪਰਮਾਣੂ' (Atom) ।ਇਹ ਵੀ ਸਾਡੇ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ 'ਕਨਾਦ' (Kanad) ਦੀ ਦੇਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਡਾਲਟਨ ਤੋ ਵੀ ਸਤਾਵਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾ ਕਨਾਦ ਨੇ ਪਰਮਾਣੂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 'ਅਨੂ' (Anu) ਦਾ ਨਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੂੰਦਾ ਹੈ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਪਰਮਾਣੂ ਵਾਂਗ।ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਤੋ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰਜਰੀਆਂ ਵਾਰੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗਿਆਨ ਸੀ।ਜੇਕਰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾ 'ਆਰੀਆ ਭੱਟ' ਜੀ ਦਾ ਜਿਕਰ ਨਾ ਕਰੀਏ ਤਾ ਗੁਸਤਾਖੀ ਹੋਵੇਗੀ।ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਆਰੀਆ ਭੱਟ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਾ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਜੋ ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖਗੋਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖੋਜਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖਗੋਲੀ ਪਿੰਡਾ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚੰਨ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਦੂਰੀ ਦਾ ਵੀ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹਤ ਕੁਝ।ਖੋਜਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਕੇਟ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਹੋਇਆਂ ।ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟੀਪੂ ਸੁਲਤਾਨ ਨੇ ਰਾਕੇਟ ਵਰਗਾ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜੀ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਹੋਈ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ।ਇਹ 2 ਕਿ.ਮੀ. ਤੱਕ ਮਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਤਾ ਕੁਝ ਕੁ ਗੱਲਾ ਹੋਈਆਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਾਰੇ।ਆਓ ਹੁਣ ਕੁਝ ਅਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜਾਂ ਵਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।ਸਭ ਤੋ ਪਹਿਲਾ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਜੀ ਦੀ।ਪਦਮ ਭੂਸਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖੋਜਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਵਿਸੇਸ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।ਸਾਰਾਭਾਈ ਦੇ ਯਤਨਾ ਸਦਕਾ ਹੀ ਇਸਰੋ (ISRO) (ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ) ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਈ। ਅੱਜ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਛੇਵੀ ਸਭ ਤੋ ਵੱਡੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।ਪੰਛੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸਲੀਮ ਅਲੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਉਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਉਤੇ ਕਈ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖਿਆਂ।ਉਹਨਾ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਸਰਵੇ ਨੂੰ ਇਕ ਤਰਤੀਬਵਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੀਤਾ।ਮਹਾਨ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੇਗਨਾਦ ਸਾਹਾ ਆਪਣੀ 'ਸਾਹਾ ਸਮੀਕਰਣ' ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ।1983 ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ ਸੁਬਰਮਨਯਮ ਚੰਦਰਸੇਖਰ। ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਦ ਸਨ।ਉਹਨਾ ਦੀ 'ਚੰਦਰਸੇਖਰ ਲੀਮਿਟ' ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।ਬੋਸ-ਆਇਨਸਟਾਈਨ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਖੱਟਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਐਸ. ਐਨ. ਬੋਸ  ਨੇ ਕੁਆਂਟਮ ਫਿਜੀਕਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਵਿਸੇਸ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ।ਬੋਸੋਨ ਕਣ ਵੀ ਐਸ.ਐਨ ਬੋਸ ਦੀ ਹੀ ਦੇਣ ਹੈ।  ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਭਾ. ਵਾਈ. ਐਸ. ਰਾਓ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਉਤੇ ਗੁਜਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਉਹਨਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।ਉਹਨਾ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਿਧਾਂਤ ਅੱਜ ਵੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।ਬਹੁਗੁਣੀ ਸਖਸੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਡਾ. ਰਾਜਾ ਰਾਮੰਨਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ।ਉਹਨਾ ਨੇ ਭਾਂਭਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਵਿਸੇਸ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਮਿਸਾਈਲ ਮੈਨ ਡਾ. ਕਲਾਮ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸਟਰਪਤੀ ਵੀ ਰਹੇ।ਉਹਨਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਸਮੁਚੀ ਨੋਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਜੇਕਰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ.ਵੀ ਰਮਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾ 1930 ਵਿਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਉਹਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਸਾਲ ਮੁਕਾਂਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।'ਰਮਨ ਪ੍ਰਭਾਵ' ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ।ਭਾਭਾ ਅਤੇ ਸਾਰਾਭਾਈ ਉਹਨਾ ਦੇ ਹੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ।
ਇਹ ਤਾ ਕੁਝ ਕੁ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਈ ਹੈ।ਇਸ ਤੋ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ, ਗਣਿਤ, ਤਕਨੀਕੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅਪਣਾ ਵਿਸੇਸ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ।ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਰਾਮਾਨੁਜਨ , ਹੋਮੀ ਜਹਾਗੀਰ ਭਾਭਾ, ਜਗਦੀਸ ਚੰਦਰ ਬੋਸ , ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਖੁਰਾਨਾ, ਆਦਿ ਵੀ ਸਾਮਿਲ ਹਨ।
ਇਹਨਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾ ਨਾਲ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਇਕ ਹੀ ਉਦੇਸ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀ ਇਹ ਜਾਣ ਸਕੀਏ ਕਿ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਲੋਹਾ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਮੰਨਦੀ ਹੈ।ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਇਹ ਦੇਖਣ ਵਿਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿਚ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿਸੇ ਪ੍ਰਤਿ ਰੂਚੀ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।ਅੱਜ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਇਸ ਪ੍ਰਤਿ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ।ਉਹ ਖੁਦ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਨਜਰੀਏ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੋਚ ਪੈਦਾ ਕਰਨ।ਖੋਖਲੇ ਅੰਧ ਵਿਸਵਾਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੋਚ ਅਪਣਾ ਕੇ ਹੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਆਓ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੋਚ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਇਕ ਬਿਹਤਰ ਸਮਾਜ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰੀਏ।

ਫੈਸਲ ਖਾਨ
ਜਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ
ਮੋਬ: 99149-65937

10 Nov. 2018

ਇਕ ਸਮਾ ਸੀ ਜਦੋ ਸਮੇ ਸਿਰ ਸਰਦੀ, ਸਮੇ ਸਿਰ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਸਮੇ ਸਿਰ ਬਰਸਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਨ ਜੀਵਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾ ਕੁਦਰਤ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਵੀ ਪੂਰਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਮੋਟੇ ਅਖਰਾ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸਬੰਧ ਬੜਾ ਹੀ ਪੱਕਾ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਭਰਿਆ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਪੁਰਾਤਨ ਤੋ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤੋ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁਗ ਵਲ ਵਧਿਆ ਹੈ ਉਵੇ ਉਵੇ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਰਿਸਤਾ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਕਮਜੋਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਜਾ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਤੋ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ।ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੋਚ ਲਾਲਚ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਤਿਵੇਂ ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਸੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਲਾਲਚ ਵਧਦਾ ਹੀ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆ ਜਾ ਰਹੀਆ ਛੇੜਖਾਨੀਆ ਵੀ ਵਧਦੀਆ ਗਈਆਂ।ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੀਆ ਗਤੀਵਿਧੀਆ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ , ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਿਹਾ ਜਾਦਾ ਹੈ।ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਲਾਲਚ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਜੰਗਲਾ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕਰਕੇ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋ ਵੱਡਾ ਖਿਲਵਾੜ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਉਸ ਤੋ ਬਾਅਦ ਅੰਧਾ-ਧੁੰਦ ਪਥਰਾਟੀ ਬਾਲਣਾ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਜਖਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਰਹਿੰਦੀ ਖੂੰਹਦੀ


ਕਸਰ ਵਧਦੀਆ ਹੋਇਆ ਫੈਕਟਰੀਆ ਅਤੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆ
 ਨੇ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਜੰਗਲਾ
ਦੀ ਕਟਾਈ, ਲੋੜ ਤੋ ਵੱਧ ਪਥਰਾਟੀ ਬਾਲਣਾ ਦੀ ਵਰਤੋ ਅਤੇ
 ਵੱਧ ਰਹੇ ਫੈਕਟਰੀਆ ਅਤੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆ ਆਦਿ ਵਿਚੋ
ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਰੀਨ
 ਹਾਉਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆ ਗੈਸਾਂ ਜੋ ਕਿ ਸੂਰਜ

ਦੀ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਤੇ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ,ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਸਵ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਜਿਸ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦਾ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਵਿਸਵ ਦਾ ਵੱਧਦਾ ਹੋਇਆ ਤਾਪਮਾਨ ਧਰਤੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਰੇਕ ਤਪਕੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਭਾਵੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾ ਫਿਰ ਪਸੂ,ਪੰਛੀ ,ਜਾਨਵਰ ਹੋਣ ਜਾ ਫਿਰ ਪੋਦੇ।ਇਹ ਹਰੇਕ ਤਰ੍ਹਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਅੱਜ ਇਸ ਨੇ ਇੰਨਾ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਹੀ ਖਤਰਾ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆ ਸੰਸਥਾਵਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਉਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾ ਜੋ ਇਸ ਤੋ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋ ਨਿਪਟਿਆਂ ਜਾ ਸਕੇ।
ਵਿਸਵ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਤਾਪਮਾਨ ਕਾਰਨ ਗਲੇਸੀਅਰਾਂ ਤੇ ਪਈ ਲੱਖਾ ਟਨ ਬਰਫ ਪਿਘਲ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪਾਣੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਹਨ।
IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)  ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਜੋ ਕਿ ਅਪ੍ਰੈਲ 2007 ਵਿਚ ਆਈ ਸੀ , ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਵਿਸਵ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਤਾਪਮਾਨ ਕਾਰਨ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੇਤੇ ਹੜ ਆਉਣਗੇ।ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਜਾਨ ਮਾਲ ਦੀ ਹਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ।
IPCC ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਵਿਕ ਵਿਸਵ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵੱਧਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਤਰ 7 ਤੋ 23 ਇੰਚ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ।ਜੋ ਕਿ ਸਮੁਚੀ ਮਾਨਵ ਜਾਤੀ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 1.5 ਤੋ 2.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਵਧਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦੀਆ ਲਗਭਗ 30% ਜਾਨਵਰਾ ਅਤੇ ਪੋਦਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤਿਆ ਹਮੇਸਾ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਜਾਣਗੀਆ।ਉਥੇ ਹੀ IPCC ਦਾ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 1.8 ਤੋ 4 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ।
ਉਥੇ ਹੀ ਵਿਸਵ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ (WHO) ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 2030 ਅਤੇ 2050 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹਰ ਸਾਲ  ਆਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆ ਮੋਤਾਂ ਨਾਲੋ 250000 ਜਿਆਦਾ ਮੋਤਾ ਕੁਪੋਸਣ, ਮਲੇਰੀਆ , ਡਾਇਰੀਆ ਅਤੇ ਹੀਟ ਸਟਰੈਸ ਆਦਿ ਕਾਰਨਾ ਕਰਕੇ ਹੋਣਗੀਆ ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੀਆ ਗੱਲਾ ਵਿਚ ਇਕ ਭਿਆਨਕ ਸੰਦੇਸ ਜਾ ਕਹਿ ਲਵੋ ਇਕ ਭਿਆਨਕ ਸੱਚ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਵਧਾਨ ਨਾ ਹੋਏ ਤਾ ਸਾਨੂੰ ਸੰਭਲਣ ਦਾ ਮੋਕਾ ਸਾਇਦ ਨਹੀ ਮਿਲੇਗਾ, ਕਿਉਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧੀਮਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੈ, ਇਹ ਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਡੇ ਰੋਜਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਨਹੀ ਮਿਲਦਾ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ ਭਵਿਖ ਵਿਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਸਵ ਪੱਥਰ ਉਤੇ ਮੁਹਿੰਮਾ ਚਲ ਰਹੀਆ ਹਨ।ਸਭ ਤੋ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰਬਨ ਡਾਇਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਗਰੀਨ ਹਾਉਸ ਗੈਸਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸ੍ਰੋਤਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰੀਏ ਤੇ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਠੱਲ ਪਾਉਣ ਦੇ ਤਾਰੀਕੇ ਲੱਭਿਏ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆ ਵਿਚੋ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਧੂੰਏ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਕੇ ਛੱਡਿਏ।ਸਵੈ ਚਲਿਤ ਵਾਹਨਾ ਦੀ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਵਰਤੋ ਕਰੀਏ।ਪਥਰਾਟੀ ਬਾਲਣਾ ਉਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਈਏ।ਊਰਜਾ ਦੇ ਨਵੇ ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋ ਨੂੰ ਵਧਾਈਏ।
ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਪ੍ਰਤਿ ਲੋਕਾ ਵਿਚ ਜਾਗਰੁਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।ਜੇਕਰ ਅਸੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਪ੍ਰਤਿ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਕਾਰਜ ਹੋਵੇ ਤਾ ਲੋਕਾ ਵਿਚ ਜਾਗਰੁਕਤਾ ਲਿਆਉਣੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿਉਕਿ ਜਾਗਰੁਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਫੈਸਲ ਖਾਨ
(ਪਰਿਆਵਰਨ ਪ੍ਰੇਮੀ)
ਜਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ
ਮੋਬ:. 99149-65937

10 Nov. 2018