ਇਹ ਕੋਈ ਅੱਤਕੱਥਨੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਆਪਣੇ ਦੀ ਭੇਜੀ ਚਿੱਠੀ ਪੜ੍ਹਣ ਵਿੱਚ ਜੋ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਬਹਾਅ ਦਿਲ ਨੂੰ ਟੁੰਬਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਕੋਈ ਬਰਾਬਰੀ ਨਹੀਂ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਦਕਾ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਫਿਰ ਵੀ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਅਹਿਮ ਸਾਧਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਡਾਕ ਦਿਵਸ 9 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਪੋਸਟਲ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਤਰਫ਼ੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਾ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਡਾਕਘਰਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੱਠੀਆਂ-ਪੱਤਰਾਂ ਦੀ ਆਵਾਗਮਨ ਸਹਿਜ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕੇ, ਇਸਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1874 ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਪੋਸਟਲ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਰਨ ਵਿੱਚ 22 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ 9 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਡਾਕ ਦਿਵਸ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਇਹ ਸੰਧੀ 1 ਜੁਲਾਈ 1875 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਇੱਕ ਅਪ੍ਰੈਲ 1879 ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਪੋਸਟਲ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਪੋਸਟਲ ਯੂਨੀਅਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1969 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਟੋਕੀਓ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਪੋਸਟਲ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਸੰਮੇਲਨ ਦੁਆਰਾ 9 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਡਾਕ ਦਿਵਸ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਾਲ 1516 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਰੋਇਲ ਮੇਲ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਾਕ ਸੇਵਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਸਾਲ 1766 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਡਾਕ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ, ਵਾਰੇਨ ਹੇਸਟਿੰਗਜ ਨੇ ਕੱਲਕੱਤੇ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲਾ ਡਾਕਘਰ ਸਾਲ 1774 ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਸਥਾਪਨਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1854 ਨੂੰ ਲਾਰਡ ਡਲਹੋਜੀ ਦੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਡਾਕਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਡਾਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਸੇਵਾ ਆਦਿ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ।


ਭਾਰਤ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਪੋਸਟਲ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਮੈਂਬਰ 1 ਜੁਲਾਈ 1876 ਨੂੰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਲਈ। ਭਾਰਤੀ ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ 9 ਤੋਂ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਡਾਕ ਹਫ਼ਤਾ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 1852 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚਿੱਠੀ ਤੇ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਤੇ ਚਿੱਤਰ ਵਾਲਾ ਡਾਕ ਟਿਕਟ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1854 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਤੇ 20 ਅਗਸਤ 1991 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਨੇ 13 ਦਿਸੰਬਰ 2006 ਨੂੰ ਚੰਦਨ, 7 ਫਰਵਰੀ 2007 ਨੂੰ ਗੁਲਾਬ ਅਤੇ 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 2008 ਨੂੰ ਜੂਹੀ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਵਾਲੇ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਪੋਸਟ ਕਾਰਡ 1879 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੋਇਆ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਜੂਦਾ ਡਾਕ ਪਿੰਨਕੋਡ ਨੰਬਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 15 ਅਗਸਤ 1972 ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਡਾਕ ਸੇਵਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਡਾਕ ਸੇਵਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਬਣਿਆ ਡਾਕਘਰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਿੱਕਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ – ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ ਲੰਮਾ ਪੱਤੀ
ਤਹਿਸੀਲ – ਧੂਰੀ (ਸੰਗਰੂਰ)
ਈਮੇਲ bardwal.gobinder@gmail.com

01 Oct. 2018

ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹਨ।ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ ਤਕਰੀਬਨ 2.5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਇਹਨਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ 23 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਲਗਭਗ 26 ਫੀਸਦੀ ਮੌਤਾਂ ਗੈਰ ਸੰਕ੍ਰਮਕ ਰੋਗਾਂ (ਐੱਨ.ਸੀ.ਡੀ.) ਭਾਵ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਸੋਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਚਪੇਟ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬੱਚਦੀਆਂ। ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਔਰਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।

2011 ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਹ੍ਰਿਦਯ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੰਤਵ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗਾਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਜੀਅ ਸਕਣ।

ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ, ਰੂਮੈਟਿਕ ਦਿਲ ਦਾ ਰੋਗ, ਜਨਮਜਾਤ ਖ਼ਰਾਬੀਆਂ, ਦਿਲ ਦਾ ਫੇਲ ਹੋਣਾ, ਪੈਰੀਕਾਰਡੀਅਲ ਬਹਾਅ ਆਦਿ ਹਨ।ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼, ਗਰਦਨ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਹੱਥ ਜਾਂ ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਪਸੀਨਾ, ਉਲਟੀ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਆਦਿ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਹਨ।ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਕੈਲੱਸਟ੍ਰੋਲ ਅਤੇ ਗਲੂਕੋਜ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧਣਾ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ, ਮੋਟਾਪਾ, ਤਣਾਅ, ਕਸਰਤ ਦੀ ਘਾਟ ਆਦਿ ਹਨ।

ਸਰੀਰ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਮਾਪਣ ਵਾਲਾ ਸੂਚਕ ਬੀ.ਐੱਮ.ਆਈ. ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਤੇ ਕੱਦ ਅਤੇ ਵਜ਼ਨ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਜ਼ਨ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬੀ.ਐੱਮ.ਆਈ. ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉੱਚ ਰਕਤ ਚਾਪ ਅਤੇ ਕੈਲੱਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਨਿਯਮਿਤ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਨਮਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਦਿਲ ਸੰਬੰਧੀ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ।ਆਪਣੀ ਜੀਵਲਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਰੌਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਪੌੜੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਅਤੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤੀਹ ਮਿੰਟ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਦਿਲ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ – ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ ਲੰਮਾ ਪੱਤੀ
ਤਹਿਸੀਲ – ਧੂਰੀ (ਸੰਗਰੂਰ)
ਈਮੇਲ bardwal.gobinder@gmail.com

21 Sep. 2018

ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੈਬੀਜ਼ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ 28 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੈਬੀਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਵਸ ਰੈਬੀਜ਼ ਵੈਕਸੀਨ ਜਾਂ ਟੀਕਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੂਈਸ ਪਾਸਚਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਬਰਸੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲ 2018 ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ “ਸੁਨੇਹੇ ਨੂੰ ਵੰਡੋ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਚਾਓ।”
ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰੈਬੀਜ਼ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ 36 ਫੀਸਦੀ ਮੌਤਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੈਬੀਜ਼ ਦੇ 190 ਮਰੀਜ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰੈਬੀਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਮਰੀਕਾ ਹੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸੱਤ ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਗਈ, ਇਸਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਇਹਨਾਂ ਮਰੀਜਾਂ ਦੇ ਰੈਬੀਜ਼ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 90 ਫੀਸਦੀ ਰੈਬੀਜ਼ ਦਾ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਵੱਢਣ ਜਾਂ ਕੱਟਣ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰੈਬੀਜ਼ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਗਰਮ ਖੂਨ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਹੋਣ ਤੇ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੋਜ ਆਦਿ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਇੱਕ ਵਾਰ ਰੈਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ ਉਤਪੰਨ ਹੋਣ ਤੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕੁੱਤੇ,ਬਿੱਲੀ,ਚੂਹੇ,ਬਾਂਦਰ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਲਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਰੋਗ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਬੁਖ਼ਾਰ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਸ਼ੋਰ ਜਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਹਿਣ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ, ਅਸਹਿ ਦਰਦ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜਲਣ ਆਦਿ ਹਨ ਜਦਕਿ ਰੈਬੀਜ਼ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਹਮਲਾਵਰ ਹੋਣਾ,ਵੱਢਣ ਜਾਂ ਕੱਟਣ ਲੱਗਣਾ,ਜਿਆਦਾ ਲਾਰ ਟਪਕਣਾ, ਲਕਵਾ ਹੋ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਰ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।
ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਆਮ ਰੁਝਾਨ ਹੈ।ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਰੋਗ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘਾਟ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਹੋਣ ਤੇ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਸਫ਼ਲ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਰੈਬੀਜ਼ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਜਾਂ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਅਣਹੋਣੀ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ – ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ ਲੰਮਾ ਪੱਤੀ
ਤਹਿਸੀਲ – ਧੂਰੀ (ਸੰਗਰੂਰ)
ਈਮੇਲ bardwal.gobinder@gmail.com

ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਇਕਾਈ ਪਿੰਡ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੋਣਾਂ ਨੇ ਦਸਤਕ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਦੁਖਾਂਤ ਹੈ ਕਿ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੋਣਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਾਰਟੀਬਾਜ਼ੀ, ਧੜੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਉਂ ਦੀ ਤਿਉਂ ਬਣੀਆ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਪਿੰਡ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਂਝੇ ਹਨ।

ਪਾਰਟੀਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਧੜੇਬਾਜ਼ੀ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਪੀਹਣ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤੇ ਯੋਗ ਲੋਕ ਤਾਂ ਪੰਚ, ਸਰਪੰਚੀ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਤੋਂ ਹੀ ਲਾਂਭੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਵਾਪਰੀਆਂ ਜਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਿੰਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਇਹ ਤਸਦੀਕ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਚੋਣ ਲੜਨ ਲਈ ਯੋਗ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾ ਸਕਣਾ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੈ।

ਸਵੱਸਥ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਣ ਲਈ ਪੜੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਨਸ਼ਾ ਮੁਕਤ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਸੰਬੰਧਤ ਟੀਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਵਿਵਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਨਿਯਮਾਵਲੀ ਵਿੱਚ ਲੋਂੜੀਦੇ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸਿੱਖਿਅਕ ਪੱਧਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨਸ਼ੇ ਰਹਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਗਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਪੰਚਾਂ ਸਰਪੰਚਾਂ ਲਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਯੋਗ ਤਨਖ਼ਾਹ ਜਾਂ ਮਾਣਭੱਤਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਕਾਰਜ ਵਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਦੇ ਸਕਣ।

ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਪਾਰਟੀਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਧੜੇਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ, ਨਸ਼ੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਭ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਸੋਚਣਾ, ਮਤਦਾਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਯੋਗ ਪੰਚਾਂ, ਸਰਪੰਚਾਂ ਦਾ ਚੁਣਾਵ ਕਰਨਾ।


ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ – ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ ਲੰਮਾ ਪੱਤੀ
ਤਹਿਸੀਲ – ਧੂਰੀ (ਸੰਗਰੂਰ)
ਈਮੇਲ L bardwal.gobinder@gmail.com