ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ (ਜੀਵਨ ਲੀਲਾ 'ਚੋਂ ਕਾਵਿ-ਗਾਥਾ) - ਭਾਈ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਲੱਖਾ

ਹਰੀ ਕੇ ਪੱਤਣ ਕੋਲ ਹਰੀ ਕੇ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਰੰਭਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਬਾਬਾ ਲੈਹਣਾ ਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਇੱਥੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਥੋਂ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰ ਅੰਗਦ ਜੀ ਦੇ ਗੁਰਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ, ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਆ ਕੇ, ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਚਰਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਉਥੋਂ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਚੌਧਰੀ 'ਬਖਤਾਵਰ' ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਹਾਲ ਦਵਈਆ ਛੰਦ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਹੈ :
               
   ਹਰੀ ਕੇ ਪੱਤਣ ਕੋਲ ਹਰੀ ਕੇ, ਉਥੇ ਜੋ ਸਤਸੰਗੀ॥
   ਪਾਸ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇ ਆ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਮੰਗੀ॥
   ਪਿੰਡ ਅਸਾਡੇ ਦਰਸਨ ਦੇਵੋ, ਹਰ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਹੈ ਚਾਹੁੰਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਜੀ ਸੁਣੀ ਬੇਨਤੀ, ਸਤਿ ਕਰਤਾਰ ਪਿਆਰੇ॥
    ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਜੋ ਸਤਸੰਗੀ, ਮਿਲਕੇ ਕਰੋ ਤਿਆਰੇ॥
    ਜਾਤ -ਪਾਤ ਦਾ ਫਰਕ ਨਾ ਰੱਖਣਾ, ਮੈਨੂੰ ਏਹੋ ਭਾਉਂਦਾ॥
    ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਉੱਦਮ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ, ਇੱਕ ਪੰਡਾਲ ਬਣਾਇਆ॥
   ਪੱਟੀਆਂ ਦਰੀਆਂ ਖੇਸ ਲਿਆਕੇ, ਸੋਹਣਾ ਫਰਸ਼ ਸਜਾਇਆ॥
   ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਲਈ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਸੋਹਣਾ ਆਸਣ ਲਾਉਂਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

  ਸੋਹਣੇ ਬੈਲ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਥ ਨੂੰ, ਲੈਣ ਗੁਰਾਂ ਨੂੰ ਆਏ॥
  ਬੇਨਤੀ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਜੀ, ਰੱਥ ਦੇ ਵਿਚ ਬੈਠਾਏ॥
  ਹਰੀ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੇ ਸਤਿਗੁਰ, ਹਰ ਕੋਈ ਸੀਸ ਨਿਵਾਉਂਦਾ॥
  ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਇਕ ਸਿੱਖ ਨੇ ਕਿਹਾ ਚੌਧਰੀ ਬਖਤਾਵਰ ਨੇ ਆਉਂਦੇ॥
   ਸੁਣ ਕੇ ਸਿੱਖ ਸਤਿਕਾਰ ਵਾਸਤੇ, ਮੂੜਾ ਇਕ ਡੁਹਾਉਂਦੇ॥
   ਚੌਧਰ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਉਸ ਦੀ ਮੱਤ ਕਿਵੇਂ ਮਰਵਾਉਂਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਨੇ ਕਿਹਾ ਚੌਧਰੀ,  ਮੂੜਾ ਤੈਨੂੰ ਡਾਹਿਆ॥
   ਉਸਦੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਬਖਤਾਵਰ ਨੂੰ ਡਾਹਢਾ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ॥
   ਕੋਲੇ ਆਕੇ ਸਤਿਗੁਰ ਜੀ ਦੇ, ਆਕੜ ਫਿਰੇ ਦਿਖਾਉਂਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਲੰਗ ਦੇ ਲਾਗੇ ਖੜਾ ਚੌਧਰੀ ਆ ਕੇ॥  
   ਕਰੀ ਅਦਬ ਦੀ ਹੇਠੀ ਉਸ ਨੇ, ਬੈਠ ਸਿਰਾਹਣੇ ਜਾ ਕੇ॥
   ਰੁਤਬੇ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਬੰਦੇ ਤੋਂ ਪੁੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਂਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਮਨ ਤੇ ਚਿੱਤ ਕਠੋਰ ਜਿਨਾਂ ਦੇ, ਸਤਿਗੁਰ ਪਾਸ ਨਾ ਟਿਕਦੇ॥
   ਦੌਲਤ ਤੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਦੇ ਲੋਭੀ  ਟਕੇ ਟਕੇ 'ਤੇ ਵਿਕਦੇ॥
   ਸਤਿਗੁਰ ਸਦਾ ਦਇਆਲ ਹੈ ਭਾਈ, ਸਭ ਦਾ ਭਲਾ ਮਨਾਉਂਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

    ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਦੇਖ ਰਹੀ ਸੀ, ਜੋ ਬਖਤਾਵਰ ਕਰਿਆ॥
    ਕੰਮ ਮੂਰਖਾਂ ਵਾਲਾ ਕੀਤਾ, ਪੈਰ ਕੁਹਾੜਾ ਜੜਿਆ॥
    ਜਿਤਨੇ ਮਾਈ ਭਾਈ ਬੈਠੇ, ਹਰ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਮਨਾਉਂਦਾ॥
    ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

   ਮੂੜਾ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਸੀ ਦਿਤਾ, ਪਰ ਨਾ ਬੈਠਾ ਮੂੜਾ॥
   ਆਕੜ ਖਾਂ ਤੇ ਜਾਤ-ਭਿਮਾਨੀ, ਕੂੜ ਦਾ ਭਰਿਆ ਕੂੜਾ॥
   ਸਾਰਾ ਨਗਰ ਓਸ ਦੀ ਗਲਤੀ, ਹੱਥ ਜੋੜ ਬਖ਼ਸ਼ਾਉਂਦਾ॥
   ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਧਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ

 ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਸੀ ਮੋੜਾ ਦਿੱਤਾ, ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਨਾਂ ਡੌਹਣਾ॥
 ਗੁਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਿਹਾ ਨਾ ਮੰਨਿਆ, ਹੁਣ ਪੈਣਾ ਪਛਤਾਉਣਾ॥
 ਸਤਿਗੁਰ ਦੀ ਜੋ ਕਰੇ ਬੇਅਦਬੀ, ਰੱਬ ਨੂੰ ਓਹ ਨਾ ਭਾਉਂਦਾ॥
 ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

    ਅਹੰਕਾਰ ਨੇ ਮੱਤ ਸੀ ਮਾਰੀ, ਹਉਮੈ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੜਦਾ॥
    ਲੜਦਾ ਲੜਦਾ ਪਾਗਲ ਹੋਇਆ, ਕੋਲ ਕੋਈ ਨਾ ਖੜਦਾ॥
    ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇ ਫਿਟਕਾਰੇ ਨੂੰ, ਮੂੰਹ ਕੋਈ ਨਾ ਲਾਉਂਦਾ॥
    ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥

    ਅਹੁਦੇ, ਜਾਤ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਦੇ, ਹਉਮੈ ਬੰਧਨ ਤੋੜੋ॥
    ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਖ ਨੇ ਬਹੁਤੇ, ਮਨਮਤਿ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜੋ॥
    ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇ, ਚਰਨੀ ਸੀਸ ਨਿਵਾਉਂਦਾ॥
    ਜੋ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰ ਆਵੇ ਦਰ 'ਤੇ, ਮਨ ਇੱਛੇ ਫਲ਼ ਪਾਉਂਦਾ॥
      ਭਾਈ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਲੱਖਾ